GIẢM XẾP HẠNG MOBI 2020 VÌ VẤN ĐỀ KỸ THUẬT TẠI THỜI ĐIỂM KHẢO SÁT, NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC LÊN TIẾNG

Từ vị trí đứng đầu bảng xếp hạng chỉ số công khai ngân sách Bộ, cơ quan trung ương (MOBI) năm 2019, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bất ngờ giảm 33 hạng, đứng thứ 34/44 đơn vị – xếp trên 10 cơ quan không có điểm MOBI 2020 (10 cơ quan này không có thư mục Công khai ngân sách và không công khai bất kỳ tài liệu ngân sách nào).

Chiều 17/6/2021, tại văn phòng Trung tâm Phát triển và Hội nhập CDI Vietnam, đại diện Ngân hàng Nhà nước đã có buổi làm việc với Liên minh Minh bạch ngân sách BTAP về kết quả khảo sát này để làm rõ nguyên nhân và tìm biện pháp khắc phục cho các năm sau.

Tham dự buổi làm việc, về phía NHNN có ông Mai Thế Anh, Trưởng phòng Cải cách hành chính, ông Lê Hoàng Chính Quang, Trưởng phòng quản lý thông tin, bà Đỗ Thị Thu Hương, Phó trưởng phòng Quản lý doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp và ông Nguyễn Ngọc Quyết, phụ trách Cổng thông tin điện tử NHNN.

Về phía BTAP, có sự tham gia của PGS.TS Vũ Sỹ Cường, chuyên gia Tài chính công, trưởng nhóm nghiên cứu, TS. Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược (VESS), ông Nguyễn Quang Thương, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI Vietnam), tổ chức điều phối Liên minh Minh bạch Ngân sách BTAP và ông Phạm Văn Long, thành viên Nhóm nghiên cứu MOBI 2020.

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Quang Thương cho biết: “Nhóm nghiên cứu xác định NHNN có công khai đầy đủ các tài liệu ngân sách theo quy định trên cổng TTĐT của đơn vị. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu KHÔNG tiếp cận được các báo cáo này tại thời điểm khảo sát. Các tài liệu, báo cáo được nhóm nghiên cứu tải về đều có định dạng .jspx và .xml, không đọc được. Nhóm nghiên cứu đã kiểm tra, rà soát lại nhiều lần, trên nhiều thiết bị khác nhau, nhưng vẫn không tiếp cận được các tài liệu được công khai. Theo tiêu chí sẵn có của khảo sát MOBI, tài liệu công khai khi công chúng có thể được tiếp cận dễ dàng, không bị phân biệt hoặc giới hạn bởi rào cản kỹ thuật do vậy các tài liệu của NHNN không được coi là sẵn có.”

Trao đổi về vấn đề này, ông Mai Thế Anh khẳng định: “Những năm qua Ngân hàng Nhà nước rất chú trọng việc thực hiện công khai minh bạch ngân sách. NHNN đã phân công đơn vị đầu mối xử lý, có quy trình và cách thức phối hợp chặt chẽ trong quá trình công khai các tài liệu ngân sách. Thực tế, các đơn vị NHNN vẫn khai thác dữ liệu ngân sách đã được công khai để báo cáo các cơ quan nhà nước khi có yêu cầu. Ngay sau khi nhận được công văn tham vấn kết quả MOBI 2020 của BTAP, các đơn vị liên quan của Ngân hàng Nhà nước đã kiểm tra lại rất kỹ các tài liệu công khai và đều truy cập được trên các máy tính và thiết bị có kết nối internet. Rõ ràng, việc nhóm nghiên cứu hay người sử dụng bình thường không tiếp cận được tài liệu công khai là do vấn đề công nghệ tại thời điểm khảo sát.”

PGS.TS Vũ Sỹ Cường nhận định: “Trong quá trình khảo sát, khi nhận được ý kiến của NHNN về kết quả chấm điểm MOBI 2020, nhóm nghiên cứu đã có văn bản phản hồi NHNN và cung cấp bằng chứng về việc các tài liệu ngân sách được NHNN công khai đầy đủ nhưng không thể tiếp cận được tại thời điểm khảo sát (ngày 1/4/2021) và tại thời điểm nhóm nghiên cứu kiểm tra lại kết quả (ngày 21/5/2021). Như vậy, vấn đề ở đây là các bên cần phải đi đến tận cùng của thông tin. Khi nhận lại phản hồi của BTAP rằng nhóm nghiên cứu vẫn không tiếp cận được tài liệu tại thời điểm kiểm tra lại, NHNN cũng nên tiếp tục kiểm tra lại nguyên nhân và phản hồi nhóm nghiên cứu.”

Ngoài vấn đề về công nghệ, TS. Vũ Sỹ Cường cũng lưu ý thêm, trong biểu số liệu công khai, đơn vị cần ghi số liệu bằng “0” đối với tất cả các khoản dự toán không được giao, hoặc không phát sinh trong năm, có như vậy mới đảm bảo được tiêu chí đầy đủ trong khảo sát MOBI, theo đúng hướng dẫn của Thông tư 90/2018/TT-BTC và đảm bảo tính thống nhất trong tính toán và nguyên tắc có thể so sánh được giữa các năm.

Nguyễn Đức Thành chia sẻ: “Nhóm nghiên cứu đánh giá cao sự nghiêm túc và chuyên nghiệp của Ngân hàng nhà nước trong việc thực hiện công khai ngân sách. Năm 2019, NHNN có chỉ số MOBI đứng đầu tất cả các cơ quan được chấm điểm. Nhưng rất tiếc là năm 2020, nhóm nghiên cứu đã không thể mở được các văn bản công khai ngân sách trên trang web của NHNN, suốt từ đầu tháng Tư cho đến cuối tháng Năm. Vì vậy, theo nguyên tắc chấm điểm chung, điểm MOBI 2020 của NHNN bị đánh giá rất thấp. Đây là một điều hết sức đáng tiếc. Những buổi làm việc như thế này rất hữu ích, giúp các bên cùng nhìn nhận lại về quá trình làm việc của mình. Về phía BTAP sẽ bổ sung quy trình làm việc của nhóm nghiên cứu: Khi có trục trặc, bất thường phải trao đổi ngay với đơn vị, để đảm bảo công bằng, tránh trường hợp công khai đầy đủ cả năm nhưng đúng thời điểm khảo sát lại không được ghi nhận.”

Kết thúc buổi làm việc, các bên cùng thống nhất: NHNN có công khai đầy đủ các tài liệu ngân sách theo quy định trên cổng thông tin điện tử của đơn vị. Tuy nhiên, với các vấn đề kỹ thuật khi truy cập tài liệu công khai tại thời điểm khảo sát được cả 2 bên ghi nhận, điểm MOBI 2020 của NHNN sẽ không thay đổi. Nhóm nghiên cứu sẽ bổ sung giải thích nguyên nhân trong nội dung báo cáo để công chúng hiểu đầy đủ hơn về kết quả công khai ngân sách của NHNN.